Συνθήκες ασφυξίας και για τα ψάρια... Οι κλιματικές αλλαγές και οι προβλέψεις των επιστημόνων

Της Τάνιας Γεωργιοπούλου

Ψάρια που δεν μπορούν να αναπνεύσουν, να κινηθούν, να αναπαραχθούν και τελικά πεθαίνουν. Οχι δεν είναι εικόνα από θρίλερ επιστημονικής φαντασίας. Είναι το μέλλον πολλών θαλάσσιων οργανισμών, ως συνέπεια των κλιματικών αλλαγών, σημάδια των οποίων ήδη βιώνουμε. Η επίδραση των κλιματικών αλλαγών αναμένεται να είναι μεγαλύτερη στα είδη που εκτρέφονται στις υδατοκαλλιέργειες, δεδομένου ότι δεν έχουν καν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν όπως κάνουν άλλα είδη (στη Μεσόγειο έχουν εντοπιστεί θαλάσσιοι οργανισμοί από τροπικές θάλασσες), για να γλιτώσουν από τις βίαιες μεταβολές των συνθηκών που απειλούν τη ζωή τους. Υπενθυμίζεται ότι οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, που προκαλείται από την έκλυση στην ατμόσφαιρα μεγάλων ποσοτήτων κυρίως διοξειδίου του άνθρακα λόγω ανθρωπογενών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πειραμάτων που πραγματοποιεί εδώ και πέντε χρόνια το εργαστήριο Φυσιολογίας Ζώων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, οι κλιματικές αλλαγές θα επηρεάσουν σοβαρά τη βιολογία των θαλάσσιων οργανισμών. Τόσο η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού όσο και η αύξηση της περιεκτικότητάς του σε διοξείδιο του άνθρακα απειλούν σοβαρά τα πλάσματα της θάλασσας.
Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο επικεφαλής του προγράμματος αναπληρωτής καθηγητής κ. Βασίλειος Μιχαηλίδης «ερευνούμε τη χαμηλότερη θερμοκρασία πάνω από την οποία θα αρχίσει να φαίνεται η επίδραση στα ψάρια». Οπως προσθέτει, «έχει ιδιαίτερη σημασία να καθοριστούν τα όρια αντοχής των οργανισμών στις αλλαγές των συνθηκών του περιβάλλοντος». Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται συνεχής αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη που κυμαίνεται από 0,2 έως 1 βαθμό Κελσίου. Επιστημονικά μοντέλα θέλουν τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη να αυξάνεται έως και 5 βαθμούς Κελσίου τις επόμενες δεκαετίες. Τι θα συμβεί λοιπόν στα ψάρια από αυτές τις μεταβολές;
«Τα ψάρια της Μεσογείου και ιδιαίτερα οι τσιπούρες που εξετάζουμε εφόσον είναι τα κατ’ εξοχήν ψάρια που εκτρέφονται στις υδατοκαλλιέργειες, ζουν ιδανικά σε θερμοκρασία από 18-22 βαθμούς Κελσίου» εξηγεί ο κ. Μιχαηλίδης. Οταν η θερμοκρασία αυξάνεται, ο οργανισμός των ψαριών κάνει κάποιες μετατροπές ώστε να αντεπεξέλθει. «Πάνω από τους 26 βαθμούς Κελσίου, τα ψάρια δεν μπορούν να αναπνεύσουν καλά και δεν προσλαμβάνουν αρκετό οξυγόνο, ενώ όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει πάνω από τους 29 βαθμούς Κελσίου παρουσιάζεται αυξημένη θνησιμότητα, καθώς το καρδιακό τους σύστημα δεν λειτουργεί καλά» τονίζει.
Ισως όμως μεγαλύτερο να είναι το πρόβλημα από την αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στο νερό και τελικά και στο σώμα των ψαριών. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στο νερό, το κάνει περισσότερο όξινο δηλαδή μειώνει το pH. Σε κανονικές συνθήκες το pH του νερού της θάλασσας είναι 8,2. «Προβλέπεται όμως ότι η συνεχής εκπομπή CO2 στην ατμόσφαιρα θα προκαλέσει μείωση του pH της θάλασσας κατά 6 μονάδες τα επόμενα 90 χρόνια οπότε από pH 8,2 θα μειωθεί περίπου στο pH 7,4. Πειράματα, ωστόσο, έχουν δείξει ότι οι οργανισμοί δεν πρέπει να εκτίθενται σε τέτοιες τιμές pH» σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη. Οπως επισημαίνει, μια τέτοια μείωση είναι αρκετή για να αναστείλει πολλές από τις φυσιολογικές λειτουργίες της τσιπούρας... Aκόμα όμως κι αν κάποια από τα ψάρια καταφέρουν να αντεπεξέλθουν επιτυχώς σε αυτές τις μεταβολές, πολλοί άλλοι μικροοργανισμοί της θάλασσας θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης. «Πρόκειται για οργανισμούς που λειτουργούν ως τροφή οπότε η εξαφάνισή τους θα προκαλέσει πρόβλημα και στην επιβίωση των υπόλοιπων ειδών» καταλήγει ο κ. Μιχαηλίδης.

πηγή: kathimerini.gr

Επίσημα πλέον, ο άνθρωπος ευθύνεται για την κλιματική αλλαγή

Δημοσιεύτηκε στις 2 Φεβρουαρίου η πρώτη από τις τρεις εκθέσεις που θα αποτελούν την 4η Αξιολογητική Έκθεση του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).Η έκθεση συντασσόταν για τρία χρόνια από 600 συγγραφείς αξιοποιώντας ερευνητική δουλειά χιλιάδων επιστημόνων και έχει την έγκριση 113 κυβερνήσεων.Η Έκθεση επισημαίνει πως 11 από τα 12 τελευταία έτη είναι στα 12 θερμότερα έτη στην ιστορία και πως η ετήσια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη τα τελευταία 50 χρόνια είναι διπλάσια από εκείνη των προηγούμενων 100 ετών.Οι θερμοκρασίες στην Αρκτική αυξάνονται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο, οι παγετώνες της μειώνονται κατά 2,7% την δεκαετία και η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει με 3,1 χιλιοστά ετησίως.Το βασικό συμπέρασμα της Έκθεσης είναι πως αυτά τα δείγματα κλιματικής αλλαγής δεν οφείλονται σε φυσικά αίτια αλλά (με 90% πιθανότητα) στις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα το 2005 έφτασε τα 379ppm, πολύ υψηλότερα δηλαδή από το εύρος 180-300ppm των τελευταίων 650 χιλιάδων ετών.Μέχρι το τέλος του αιώνα, η θερμοκρασία εκτιμάται πως θα έχει αυξηθεί κατά 1.8C - 4C σε σχέση με το 1999 ενώ στο δυσμενέστερο σενάριο η αύξηση μπορεί να φτάσει τους 6,4C.Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας αναμένεται μεταξύ 18cm και 59cm.
Το 2ο μέρος της Έκθεσης που αναμένεται τον Απρίλιο θα πραγματεύεται ζητήματα επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής σε αυτήν ενώ το 3ο μέρος που αναμένεται τον Μάιο θα εξετάζει τρόπους πρόληψης του προβλήματος.

Πηγή: http://climatechangegr.wordpress.com/

Η ρύπανση των θαλασσών

Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες, οι αλιείς, οι ναυτικοί, οι δύτες και άλλοι λάτρεις της θάλασσας ανησυχούν για την υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Στο επίκεντρο των ανησυχιών τους βρίσκεται η ρύπανση. Οι αιτίες που την προκαλούν είναι πολλές: οι βιομηχανικές εκπομπές, τα μη επεξεργασμένα λύματα, οι απορρίψεις διαφόρων ουσιών από τα πλοία, η ρύπανση που καταλήγει στη θάλασσα μέσω των ποταμών...
Το πρόβλημα είναι σοβαρό: η θάλασσα παρέχει, χάρη στην αλιεία και τη θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια, το 40% των πρωτεϊνών που καταναλώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διατήρηση της οικολογικής της ισορροπίας είναι συνεπώς ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό της Ένωσης με τρόφιμα. Επιπλέον, η θάλασσα αποτελεί χώρο διαβίωσης και εργασίας 70 εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων οι οποίοι, άμεσα ή έμμεσα, ζουν από την αλιεία, τον τουρισμό σε παραθαλάσσια θέρετρα και τις λιμενικές δραστηριότητες.

Η μόλυνση των θαλασσών έχει διάφορες μορφές:
Οι χημικές ουσίες και τα βαρέα μέταλλα - Με διάφορους κανονισμούς δόθηκε τέλος στις περισσότερες απορρίψεις επικίνδυνων ουσιών στους ποταμούς και στη θάλασσα. Τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν οφείλονται, αφενός, στην παραβίαση της νομοθεσίας και, αφετέρου, στην επιβάρυνση που έχει δεχθεί το θαλάσσιο περιβάλλον κατά το παρελθόν, καθώς στα θαλάσσια ιζήματα υπάρχουν ακόμη συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και υπολείμματα απαγορευμένων σήμερα χημικών ουσιών (οργανοχλωριωμένα φυτοφάρμακα). Όμως, τους επιστήμονες ανησυχούν σήμερα άλλες χημικές ουσίες, όπως ο τριβουτυλοκασσίτερος (αντιρρυπαντικές βαφές), τα βρωμιωμένα επιβραδυντικά φλόγας, οι διοξίνες...
Ο ευτροφισμός - Ο υπερβολικός εμπλουτισμός του θαλάσσιου περιβάλλοντος με θρεπτικά συστατικά (νιτρορρύπανση και φωσφορικά άλατα) τα οποία καταλήγουν στη θάλασσα μέσω των ποταμών, των επιφανειακών υδάτων και των υπονόμων προκαλεί πολλαπλασιασμό της υδατικής χλωρίδας η οποία καταναλώνει το οξυγόνο του νερού θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη ζωή των υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Αυτό το φαινόμενο ευθύνεται για τις λεγόμενες «κόκκινες παλίρροιες» τοξικών αλγών. Η κύρια αιτία της επιβάρυνσης της θάλασσας με θρεπτικά συστατικά είναι η εντατική γεωργία και η συστηματική χρήση λιπασμάτων, φυσικών ή χημικών. Άλλη σημαντική αιτία είναι οι οικισμοί που δεν διαθέτουν σύστημα επεξεργασίας των λυμάτων τους.
Οι διαρροές πετρελαίου λόγω ατυχημάτων - Οι πετρελαιοκηλίδες προκαλούν μακροχρόνιες βλάβες. Δυστυχώς, ο διαρκώς εξελισσόμενος κανονισμός για την ασφάλεια στη θάλασσα δεν θα κατορθώσει ποτέ να εκμηδενίσει τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχημάτων. Σήμερα όμως υπάρχει ένας επιπλέον κίνδυνος: οι εξέδρες άντλησης πετρελαίου πολλαπλασιάζονται στη Βόρεια Θάλασσα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ατυχήματος και επακόλουθης διαρροής πετρελαίου στη θάλασσα.
Οι απορρίψεις στη θάλασσα - Η χρόνια ρύπανση από υδρογονάνθρακες, αν και περισσότερο διάχυτη και λιγότερο θεαματική από τις πετρελαιοκηλίδες, είναι εξίσου ανησυχητική. Στο στόχαστρο βρίσκονται οι απορρίψεις ουσιών στη θάλασσα τις οποίες διατάζουν κάποιοι ασυνείδητοι πλοίαρχοι. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η ποσότητα πετρελαίου που απορρίπτεται στη θάλασσα με τον τρόπο αυτό είναι πολύ μεγαλύτερη από την ποσότητα πετρελαίου που περιέχει μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα. Το πρόβλημα έγκειται, αφενός, στη δυσκολία εντοπισμού των παραβατών και, αφετέρου, στη δυσκολία ολοκλήρωσης των διώξεων.
Τα βυθισμένα στη θάλασσα πυρηνικά απόβλητα - Λίγα γνωρίζουμε για το θέμα αυτό. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αύξησης της ραδιενέργειας στο περιβάλλον, όπως συμβαίνει με την αύξηση της ραδιενέργειας που έχει διαπιστωθεί στα ανοιχτά της θάλασσας κοντά στα εργοστάσια La Hague (Νορμανδία) και Sellafield (Cumbria), καθώς και στη Βαλτική και στη Μαύρη Θάλασσα; Ποιες είναι οι επιπτώσεις τυχόν ελαττώματος στο στρώμα μπετόν που καλύπτει τα πυρηνικά απόβλητα τα οποία βυθίστηκαν παλαιότερα στη θάλασσα;
Η βιολογική ρύπανση - Η ρύπανση αυτή οφείλεται στην κακή διαχείριση των φυσικών αποβλήτων, ανθρώπινων και ζωικών, που είναι φορείς βακτηρίων. Το πρόβλημα εντοπίζεται συνήθως στην παράκτια ενδοχώρα. Αιτία είναι οι οικισμοί που δεν διαθέτουν σύστημα επεξεργασίας των λυμάτων τους και οι βοσκότοποι κοντά σε ποταμούς. Αυτή η ρύπανση απειλεί κυρίως την υγεία των λουόμενων και όσων κάνουν θαλάσσια σπορ. Η αυστηρή εφαρμογή του κανονισμού για τα ύδατα κολύμβησης και για τη διαχείριση των λυμάτων αρκεί ενδεχομένως για τη μείωση αυτού του κινδύνου.
Τα στερεά απόβλητα - Συσκευασίες από πλαστικό ή αλουμίνιο, σχοινιά από συνθετικές ίνες, φίλτρα τσιγάρων. οι χρήστες της θάλασσας είναι κυρίως αυτοί που πετούν στο νερό απορρίμματα από μη βιοαποικοδομήσιμες ύλες. Καθώς τα απορρίμματα αυτά δεν καταγράφονται επαρκώς, δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η ποσότητά τους, ωστόσο υπάρχουν τακτικές αναφορές για ορισμένες επιπτώσεις τους, π.χ. αποτελούν αιτία πνιγμού θαλάσσιων θηλαστικών ή καταστροφής των διχτύων των αλιέων.
Η υγεία του θαλάσσιου περιβάλλοντος συνιστά προτεραιότητα του έκτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί συνεπώς το αντικείμενο μιας στρατηγικής η οποία βρίσκεται επί του παρόντος υπό επεξεργασία, μιας στρατηγικής η οποία θα υλοποιηθεί μέσω νέων κανονισμών καθώς και μέσω της ορθότερης εφαρμογής των ήδη υφιστάμενων κανονισμών.

πηγή: Ευρωπαϊκή επιτροπή http://ec.europa.eu/fisheries/related_issues/water_pollution_el.htm

Ατμοσφαιρική ρύπανση

Τι είναι η Ατμοσφαιρική Ρύπανση;

Ατμοσφαιρική ρύπανση καλείται η παρουσία στην ατμόσφαιρα ρύπων σε ποσότητα, συγκέντρωση ή διάρκεια, που έχουν ως αποτέλεσμα την αλλοίωση της δομής, της σύστασης και των χαρακτηριστικών της ατμόσφαιρας. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και τα οικοσυστήματα και γενικά να καταστήσουν το περιβάλλον ακατάλληλο για τις επιθυμητές χρήσεις του.

Οι κυριότεροι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι:

- Το Διοξείδιο του Θείου (SO2)
- Το Μονοξείδιο του Άνθρακα (CO)
- Τo Διοξείδιo του Αζώτου (NO2)
- Το Όζον (O3)
- Τα Αιωρούμενα Σωματίδια (PM10)
- Το Βενζόλιο (C6H6)
- Ο Μόλυβδος (Pb)

Αγάπησε όχι αυτό που είσαι, αλλά αυτό που μπορείς να γίνεις(Θερβάντες)

Το blog αυτό ξεκίνησε με την προθυμία να ενημερωθεί έστω και ένας άνθρωπος σχετικά με τη μόλυνση του περιβάλλοντος, την κατάχρησή του από εμάς τους ανθρώπους, τις επιπτώσεις όλων αυτών καθώς και με τις προτεινόμενες λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Το πρόβλημα είναι ότι αν δεν κάνουμε κάτι θα καταστρέψουμε σταδιακά τη ζωή. Ήδη η ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος έχει αλλοιωθεί. Οδεύουμε δυστυχώς προς την καταστροφή του. Μέχρι πρότινος πίστευα κι εγώ ότι όλα αυτά που λένε κάποιοι επιστήμονες ότι θα γίνουν μέχρι το τέλος του αιώνα είναι κάπως απίθανα και δεν πρέπει να ανησυχούμε. Η αλήθεια είναι ότι οι περιγραφές μοιάζουν με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Δεν είναι όμως. Όλες αυτές οι αλλαγές που περιγράφουν, δε θα γίνουν από τη μια μέρα στην άλλη. Θα γίνουν σταδιακά. Έχουν ήδη ξεκινήσει να γίνονται. Δεν έχω καμία όρεξη να τα λέω όλα αυτά για να επιδείξω κάτι, μια ηλίθια ψευτοκουλτούρα όπως κάνουν μερικοί. Τα λέω γιατί οι παραβάσεις που κάνει ο άνθρωπος με την ανεξέλεγκτη χρήση των φυσικών πόρων είναι εγκληματικές. Όλα αυτά θα γυρίσουν εναντίον μας. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε εμείς είναι να προσαρμόσουμε όλοι έναν τρόπο ζωής που θα αποτελεί μέτρο αντιμετώπισης της καταστροφής που έχει ήδη γίνει..