DNA "γραμμο"κώδικας θαλάσσιας ζωής: Οι γενετικοί δείκτες στη διαχείριση του ζωϊκού πλούτου

Όλοι έχουμε δει τους κώδικες που βρίσκονται σχεδόν σε όλα τα προϊόντα στα σουπερμαρκετ, τους γνωστούς γραμμοκώδικες που χρησιμεύουν για την ηλεκτρονική ανάγνωση των προϊόντων. Αυτές οι μικρές μαύρες λωρίδες που καταλήγουν σε έναν αριθμό, είναι γνωστές ως Παγκόσμιος κώδικας προϊόντων(UPC label). Η ηλεκτρονική αυτή ανάγνωση έχει ως στόχο τον έλεγχο των προϊόντων, την αποφυγή λαθών.. Φανταστείτε τώρα το σκανάρισμα ενός DNA κώδικα σε ένα ψάρι που έχετε αγοράσει για το δείπνο σας. Το σκανάρισμα αυτό θα δίνει πληροφορίες για το είδος του ψαριού, τη διατροφική αξία και άλλες σημαντικές πληροφορίες. Οι ερευνητές του ΝΟΑΑ(Ατμοσφαιρική και θαλάσσια διοίκηση ΗΠΑ) προσπαθούν ώστε το παραπάνω σενάριο να πραγματοποιηθεί.
"Πρέπει να αναγνωρίσουμε με ακρίβεια είδη για μια σειρά λόγους όπως την καταγραφή της βιοποικιλότητας ειδών και γεωγραφικών περιοχών, την κατανόηση των διάφορων πληθυσμών και την διαχείριση της παγκόσμια αλιείας με έναν πιο οικονομικό τρόπο", εξηγεί ο Ο Bruce Collette, ζωολόγος στο εργαστήριο συστηματικής του ΝΟΟΑ, που βρίσκεται στην Ουάσινγκτον."O DNΑ κώδικας-δείκτης είναι ένα ακόμη εργαλείο για τους ταξινόμους και τους ερευνητές που μελετούν, καταγράφουν και οργανώνουν την γνώση για όλες τις μορφές ζωής πάνω στη Γη".
Ο Collete και οι συνεργάτες του στο NSL, συμμετέχουν στο FISH-BOL, μια πρωτοβουλία για τον παγκόσμιο κώδικα ζωής των ψαριών, που στοχεύει να συλλέξει τουλάχιστον πέντε αντιπροσώπους από κάθε είδος ψαριού τόσο των θαλάσσιων όσο και των γλυκών νερών(30000 είδη). Η FISH-BOL είναι μέρος της παγκόσμιας κοινοπραξίας για την "κωδικοποιήση" της ζωής(CBOL), που ξεκίνησε το 2003 για να κωδικοποιήσει τα πάντα, από ψάρια, μανιτάρια και λουλούδια μέχρι μικρόβια, έντομα και ζώα κάθε περιγραφής. Με δεκάδες χρόνια εμπειρία.Ο Collette ανήκει σε μια μικρή ομάδα ταξινόμων που διεξάγουν τη δύσκολη δουλειά που απαιτείται για την αναγνώριση νέων ειδών, ή τον επαναπροσδιορισμό παλαιών δειγμάτων.Παρόλο που εκατομμύρια ειδών έχόυν αναγνωριστεί τα τελευταία 300 χρόνια, ακόμη βρίσκουμε νέα είδη, αναφέρει ο COllette. "Και παρόλες τις τεχνολογικές εξελίξεις, ακόμη πρέπει να ερευνήσουμε την παραμικρή λεπτομέρεια πριν πούμε ότι έχουμε ένα νέο είδος. Πολλές φορές χρειάζεται να πάμε πίσω στα βασικά και να κοιτάξουμε τον οργανισμό μέσα στο βάζο για να κάνουμε μια διαπίστωση".
Ταξινομικές διαδικασίες που στηριζόταν στην οπτική αναγνώριση γινόταν εδώ και δεκαετίες. Oι DNA δείκτες προσφέρουν έναν ταχύτερο, πολύ πιο ακριβή τρόπο για την αναγνώριση ενός είδους και την παροχή πληροφοριών. Καθώς σχεδόν όλα τα βιολογικά είδη έχουν διακριτές γονιδιακές ακολουθίες, μπορούν να αναγνωριστούν χρησιμοποιώντας μια σύντομη ακολουθία που βρίσκεται σε συγκεκριμένη θέση στο γονιδίωμα.- έναν DNA κώδικα. Η κωδικοποίηση των ζώων στηρίζεται σε διαφορές μεταξύ των ειδών σε μια σχετικά μικρή περιοχή του μιτοχονδριακού DNA. Το πρώτο βήμα για την FISH-BOL και άλλες παρόμοιες προσπάθειες είναι η δημιουργία μιας δημόσιας βιβλιοθήκης γενετικών δεικτών από δείγματα μουσείων. Τα δείγματα προσφέρουν ιστούς ώστε να δημιουργηθεί ένας γενετικός δείκτης για το κάθε είδος. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν συγκεκριμένα εργαλέία και τεχνικές μοριακής βιολογίας για την απομόνωση DNA από ιστούς, τον εντοπισμό και την απόμόνωση της συγκεκριμένης ακολουθίας-δείκτη, την αντιγραφή και την αλληλούχισή της.
Γενικά, η ταυτοποίηση DNA(DNA barcoding) είναι μια ταξινομική μέθοδος που χρησιμοποιεί ένα σύντομο γενετικό δείκτη στο μιτοχονδριακό DNA ενός οργανισμού για να εξακριβωθεί σε ποιο είδος ανήκει. Η "εμπορευματοποίηση" αυτής της διαδικασίας θα προσφέρει σημαντικά στην διαχείριση και διατήρηση απειλούμενων ειδών που αλιεύονται-κυνηγούνται καθημερινά.

Πηγές:
1)NOAA National Marine Fisheries Service (2008, April 18). Building A Global Reference Library Of DNA Barcodes Of Marine Life. ScienceDaily. Retrieved April 19, 2008, from http://www.sciencedaily.com­ /releases/2008/04/080418105531.htm

2)http://en.wikipedia.org/wiki/DNA_barcoding

earthsos.gr/earthsos.blogspot.com